Raporti ekskluziv i OSBE/ODIHR: Në 30 qershor nuk u mor parasysh interesi i elektoratit

Raporti ekskluziv i OSBE/ODIHR: Në 30 qershor nuk u mor parasysh interesi i

Raporti përfundimtar i OSBE/ODIHR-it i rrjedhur në media përpara prezantimit zyrtar të datës 5 shtator rithekson ashtu si në raportin paraprak se zgjedhjet më 30 qershor u zhvilluan pa marrë parasysh interesin e elektoratit.

Sipas ODIHR, klima e polarizuar politike, i la votuesit pa zgjedhje kuptimplotë politike. Në këtë situatë, misioni përmend faktin që Presidenti anuloi dekretin për zgjedhje më 30 qershor duke dekretuar 13 tetorin. Por ky dekret i dytë nuk u botua në fletoren zyrtare.

Votuesit nuk patën mundësi zgjedhjeje, thuhet në raport, për shkak të abstenimit nga partitë e opozitës.

OSBE/ODIHR: "Në 31 nga 61 bashki kandidatët për kryebashkiakë garuan pa kundërshtarë. Konfrontimi politik solli paqartësi ligjore dhe shumë vendime të administratës zgjedhore u morën duke patur parasysh objektivin politik të zhvillimit të zgjedhjeve".

Por, gjithsesi ODIHR vëren në raport se zgjedhjet u zhvilluan në një klimë paqësore dhe të rregullt. Procesi i numërimit, thuhet më tej në raport ishte pozitiv, por në disa raste nuk u ndoqën procedurat.

OSBE/ODIHR:  Mjedisi i paqartë ligjor dhe përplasja e institucioneve kyçe publike minoi besimin e publikut në legjitimitetin e zgjedhjeve.

Misioni i vëzhguesve shprehet i shqetësuar se rekomandimet e dhëna në vitin 2017 nuk u adresuan, sidomos ato për depolitizimin e administrimit të zgjedhjeve.

OSBE/ODIHR: Përbërja jo e balancuar e administratës zgjedhore dhe thirrja e partive të opozitës për bojkotimin e votimeve e minuan më thellë besimin e publikut te procesi.

Misioni nuk ka vërejtje sa i përket hartimit të listës së votuesve.

Më tej, në raport thuhet se punonjësit e administratës publike patën presion për të treguar përkatësinë politike.

Sa i përket rolit të medias në fushatë raportin thekson se ajo mbetet e varur nga lidhjet politike dhe interesat e biznesit.

Ja si e përshkruan raporti zhvillimin e ditës së zgjedhjeve, nëpërmet 5 pikave.

1.      Dita e votimit ishte përgjithësisht e qetë, përveç disa incidenteve të vogla.

2.      Votuesve jo gjithmonë ju kontrollua gjurma e bojës apo jo gjithmonë u shenjua me bojë përpara dhënies së fletës së votimit.

3.      Në listat e zgjedhësve u konstatuan nënshkrime dukshëm identike, që janë provë e votimit me përfaqësim nga të tjerë.

4.      U evidentuan raste të personave që përpiqeshin të ndikonin votuesit e tjere. 

5.      U vu re votimi në grup ose familjar dhe votimi me përfaqësim. Në 16 përqind të vëzhgimeve, MVZ ODIHR vuri në dukje raste të të njëjtit person që u jepte ndihmë shumë votuesve", - thuhet ndër të tjera në raport.  

Lidhur me këto problematika të hasura, ODIHR ka dhënë 20 rekomandime, ku 6 prioritaret janë:

1. Me qëllim të forcimit të demokracisë pluraliste, riafirmimit të të drejtës së qytetarëve për të marrë pjesë në qeverisje dhe demostrimit të përgjegjësisë së përbashkët ndaj integritetit të procesit zgjedhor, partitë politike dhe palët e tjera të interesuara zgjedhore duhet të përfshihen në një dialog të hapur dhe gjithëpërfshirës dhe të lehtësojnë Reformën Zgjedhore që adreson rekomandime të përfshira në këtë dhe raportet e mëparshme të ODIHR-it.

2.Autoritetet dhe partitë politike duhet të ndërmarrin masa maksimale për të eleminuar problemin e gjatë të keqpërdorimit të burimeve të administratës publike gjatë dhe ndërmjet zgjedhjeve. Autoritetet duhet të miratojnë rregulla të qarta që përcaktojnë se si burimet publike mund dhe nuk mund të përdoren për qëllime zgjedhore.Duhet të merren hapa të mëtejshëm për të arritur depolitizimin e shërbimit civil dhe të sigurohet që presioni të mos zbatohet mbi votuesit për të marrë pjesë në fushata zgjedhore ose të votojnë në një mënyrë të caktuar.

3.Autoritetet duhet të garantojnë të drejtën e votuesve për një zgjedhje të lirë dhe të fshehtë. Procedurat e votimit duhet të rishikohen për të siguruar fshehtësinë e votës dhe mbrojtjen nga ndikimi i padrejtë mbi votuesit. Rëndësia e fshehtësisë së votave duhet të theksohet gjatë trajnimit të komisioneve zgjedhore dhe në materialet e edukimit të votuesve.

4.Në përputhje me rekomandimet e mëparshme ODIHR, për të rritur besimin e publikut në procesin zgjedhor, duhet të merren në konsideratë formulat alternative për emërimin e anëtarëve të administratës zgjedhore, të mbështetura nga masa procedurale që sigurojnë pavarësinë e tyre.

5.Të gjitha gjykatat që kanë kompetencë në çështjet zgjedhore duhet të jenë plotësisht funksionuese gjatë periudhave zgjedhore. Pavarësia dhe paanshmëria e Komisionit Qendror të Zgjedhjeve dhe gjyqësorit duhet të sigurohet.

6. Organet e zbatimit të ligjit duhet të hetojnë të gjitha pretendimet për krimet zgjedhore në mënyrë të plotë, të shpejtë dhe transparente. Qeveria duhet të krijojë një procedurë me të cilën punonjësit e tanishëm dhe të ardhshëm të administratës publike mund të raportojnë çdo presion politik që mund të ushtrohet mbi ta, në lidhje me marrjen ose ruajtjen e një pozicioni pune ose me performancën e tij në punë.Personat e tillë duhet të gëzojnë mbrojtjet e garantuara aktualisht nga ligji për sinjalizuesit e akteve korruptive.


EMISIONET